16.04.2024.

Alergijski rinitis i rinosinusitis

Alergijski rinitis (AR) je hronično zapaljenje sluznice nosa koje nastaje kao posljedica djelovanja alergena.

To je i najčešći oblik neinfekcijskog rinitisa, tj. oko 50% svih rinitisa je alergijske etiologije. Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije od te bolesti boluje više od 600 miliona ljudi, a njegova prevalencija raste. Na pojavu alergije utiče genetska predispozicija, okolina (izloženost alergenima) i način života. Kod djece koja imaju pozitivnu porodičnu anamnezu vjerovatnoća da će se razviti alergijska bolest raste od 50-80%. Za razliku od njih, kod djece bez pozitivne porodične anamneze, rizik od nastanka alergijske bolesti raste do 20%. U 80% slučajeva AR se razvije do dvadesete godine života. Vanjski alergeni nose veći rizik od nastanka AR-a od onih iz zatvorenih prostora, urbana mjesta imaju veći broj oboljelih od AR-a nego ruralna, a zagađenje okoline doprinosi i većem alergijskom potencijalu.

Prema novijoj klasifikaciji AR se dijeli na osnovu dva parametra:

1. Prema dužini trajanja simptoma na:

INTERMITENTNI (SEZONSKI) – simptomi postoje manje od četiri dana nedeljno i najduže 4 nedjelje u godini
PERZISTENTNI (CJELOGODIŠNJI) – simptomi postoje većinu dana u nedjelji i duže od 4 nedjelje u godini.

2. Prema intenzitetu simptoma i uticaju oboljenja na kvalitet života na:

BLAG – simptomi nisu neprijatni i ne dovode do poremećaja kvaliteta života
UMJEREN / TEŽAK – postoje neprijatni simptomi i poremećaj kvaliteta života (spavanja, školskih i radnih aktivnosti)

Sezonska forma bolesti se javlja u sezoni polena (trave, drveća, korova).

Cjelogodišnja forma može biti izazvana većim brojem inhalacionih alergena (kućna prašina, grinje, perut i ekskreti životinja) i alergenima prisutnim u hrani.

Pojava prvih simptoma je obično između 5. i 10. godine života sa pikom između 10. i 20. godine. U djetinjstvu češće oboljevaju osobe muškog pola.

Alergijski rinitis

Dijagnoza alergijskog rinitisa se postavlja na osnovu anamneze, kliničkog pregleda i specifične alergološke dijagnostike.

Na osnovu anamneze dobijamo podatke o prisustvu simptoma koji su karakteristični za bolest. Simptomi i znaci nazalne alergije su: kihanje u napadima (više od 5 puta uzastopno), svrab nosa, nepca i ušiju, vodenasta sekrecija iz nosa, otežano disanje na nos, disanje na usta, noćno hrkanje, APNEJA (prekid disanja u toku sna), kašalj - naročito ujutro, glavobolja, vrtoglavica, nesanica, uznemirenost, slaba koncentracija, umor, slabost.

Kliničkim pregledom uočava se edem nazalne sluznice i specifična boja sluznice. AR pogoduje nastanku rinosinusitisa zbog otežane drenaže sekreta i zbog edema nazalne sluznice dolazi do blokade ušća sinusa, koja zatim prouzrokuje nemogućnost ventiliranja sinusa i povećava nelagodu i bol kod pacijenta. Sekret na početku bolesti je vodenast, ali može biti i gnojan ukoliko dođe i do infekcije.

Od dijagnostičkih testova za utvrđivanje alergije može se raditi:

Bris nosa na eozinofile
Testovi krvi - to su tzv. RAST (Radio-Allergo-Sorbent-Test) u kojim se određuje imunoglobulina E (IgE) za pojedine alergene, te RIST (Radio-Immuno-Sorbent-Test), kojim se utvrđuje ukupan nivo IgE, tj. radi li se uopšte o atopijskoj bolesti
Kožno testiranje (prick, puncture ili patch testiranje)

Što se tiče liječenja alergijskog rinosinusitisa ima nekoliko opcija u liječenju, koje se često kombinuju. Prvenstveno je bitna edukacija pacijenta i njegove porodice u cilju efikasnog izbjegavanja alergena i provocirajućih faktora.

Kako je nazalna sluznica prvi kontakt sa alergenima, potrebno je obratiti pažnju na zaštitu i njegu sluznice. Preporučuje se korištenje izotoničnih preparata kao što su NISITA SPREJ i NISITA MAST. Korištenjem NISITA spreja radi se toaleta nosa i ispiranje udahnutih alergena, dok se korištenjem NISITA MASTI stvara zastitni sloj (film) na nazalnoj sluznici i tako se smanjuje djelovanje alergena na nazalnu sluznicu. Zbog činjenice da uz alergijski rinitis često dolazi i do pojave sinusitisa preporučuje se korištenje SINOLPAN FORTE kapsula koje sadrže kao aktivnu komponentu čisti cineol koji djeluje tako što otčepljuje nos, razmekšava sekret, olakšava disanje i djeluje antiinflamatorno. SINOLPAN FORTE kapsule se mogu davati i u akutnoj i hroničnoj fazi bolesti.

U liječenju AR se, prema Svjetskoj zdrastvenoj organizaciji ARIA, koriste: